Zmiana wynagrodzenia wykonawcy w związku z wojną w Ukrainie

Czy wiecie, że zdaniem UZP, konflikt zbrojny w Ukrainie, jego zasięg oraz transgraniczne, gospodarcze skutki, zakwalifikować można jako zewnętrzne zjawisko, którego nie można było przewidzieć, pomimo zachowania należytej staranności? Jeśli nie, zapamiętajcie to zdanie. Ono już jest i będzie w najbliższych tygodniach odmieniane przez wszystkie przypadki w siedzibach wykonawców i zamawiających.

W piątkowym numerze Rzeczpospolitej znajdziecie Państwo dodatek, a w nim poradnik dla wykonawcy zamówienia publicznego. Tym razem zajęliśmy się ważnym i aktualnym tematem dotyczącym wpływu wojny w Ukrainie na możliwość zgłaszania roszczeń o wzrost wynagrodzenia. Temat sygnalizowaliśmy jakiś czas temu na naszym blogu – wpis znajdziesz tutaj.

Artykuł omawia temat szczegółowo z perspektywy wykonawcy.

Opinia UZP

Punktem wyjścia jest tu ostatnia opinia Urzędu Zamówień Publicznych, dotycząca zmian umowy w kontekście wojny w Ukrainie. Opinia ta koncentruje się na czterech głównych obszarach:

• możliwości dokonania zmian umowy na podstawie jednoznacznych klauzul przeglądowych, o których mowa w art. 455 ust. 1 pkt 1 ustawy PZP;
• aneksowania umowy na podstawie art. 455 ust. 1 pkt 4 ustawy PZP;
• zmian umowy z zastosowaniem art. 455 ust. 2 ustawy PZP;
• możliwości zmian umów zawartych z zastosowaniem przepisów ustawy PZP z 2004 r., tj. zawartych w wyniku postępowań wszczętych przed wejściem w życie ustawy PZP z 11 września 2019 r. (tj. przed dniem 1 stycznia 2021 r.).

Jednoznaczne klauzule przeglądowe

Jeśli jako wykonawca zastanawiamy się nad wnioskowaniem o zmianę umowy z powołaniem się na konflikt w Ukrainie, musimy w pierwszej kolejności zajrzeć do treści zawartej umowy. Znajdują się w niej bowiem standardowo klauzule pozwalające na dokonywanie zmian kontraktu. Są to tzw. klauzule przeglądowe, z których na pierwszy plan wysuwają się zmiany przewidywane zgodnie z art. 455 ust. 1 pkt 1 ustawy PZP. Takie klauzule nie mogą być ogólne, bowiem przepis wymaga, aby określały one rodzaj i zakres zmian oraz warunki wprowadzenia zmian. Jeśli w umowie znajdą się takie klauzule, które nawet pośrednio można zastosować do obecnej sytuacji rynkowej, wniosek o zmianę wynagrodzenia wykonawca może oprzeć na takiej podstawie umownej.

To jednak nie wszystko.

Zmiany nieprzewidywalne

Znacznie ważniejszy wydaje się w tym kontekście art. 455 ust. 1 pkt 4 ustawy PZP, który może stanowić samodzielną podstawę zmian umowy w sprawie zamówienia publicznego. Opinią Urząd daje zielone światło na wykorzystywanie tego przepisu jako podstawy do wnioskowania o zmiany umowy. W opinii znajdziemy bardzo ważne, cytowane na wstępie, zdanie, którego rynek oczekiwał już od dłuższego czasu że konflikt zbrojny w Ukrainie, jego zasięg oraz transgraniczne, gospodarcze skutki, zakwalifikować można jako zewnętrzne zjawisko, którego nie można było przewidzieć, pomimo zachowania należytej staranności.

Możliwość skorzystania z art. 455 ust. 1 pkt 4 ustawy PZP nie jest przy tym wyłączona nawet jeśli w umowie były przewidziane klauzule przeglądowe lub waloryzacyjne. Oczywiście dotyczy to takiej sytuacji, w której dana okoliczność nie była możliwa do przewidzenia – odwołuje się przy tym do należytej staranności. Urząd wskazuje w zasadzie jeden warunek takiej zmiany – jeśli przewidziane w umowie mechanizmy dostosowania umowy do zmian warunków zewnętrznych  są niewystarczające do zniwelowania niemożliwych do przewidzenia skutków spowodowanych zmianą okoliczności realizacji umowy lub niemożliwym do przewidzenia zakresem zmiany.

Więcej…

Więcej znajdziecie Państwo w artykule dostępnym na stronie internetowej tutaj (paywall).

A jeśli jesteście Państwo zainteresowani naszymi usługami w zakresie wsparcia wnioskowania o zmiany umowy lub rozpatrywania wniosków wykonawców, zapraszamy do kontaktu tutaj.